Kalem Tutma Becerisi
Çocukların çizgilerinin anlaşılabilir olması için ince motor becerilerinin (el-parmak kaslarının) gelişmiş olması ve kalem tutuşunun uygun olması gerekir. En uygun olduğu kabul edilen kalem tutuş şekli “tripod tutuşu”dur. Aynı zamanda yetişkinler ve çocuklar tarafından en çok kullanılan tutuştur. Bu tutuş şeklinde kalem, başparmak ve işaret parmağıyla tutulurken orta parmak da kaleme arkadan destek olur.
Okul öncesi dönemi çocuğunuzun kalem tutma gelişimine destek olmanız onun ilkokula uyum ve sonrasındaki akademik hayatı için önem taşımaktadır. Kavrama ve sıkıştırma kuvvetine ilişkin yapılmış bir çalışmanın sonuçları şu şekildedir: “ (...) İlköğretim yazma sürecinde yapılan kas gücü geliştirme çalışmalarının yetersiz kaldığı görülmektedir. Dolayısıyla öğrencilerin kavrama kuvvetleri okul öncesi eğitim kurumlarında ve ailede planlı ve programlı bir şekilde gerçekleştirilmelidir.” Ne yazık ki pek çok çocuk uygun kalem tutma çalışmalarına ilkokul ile birlikte başlamaktadır ve daha okul sürecinin başındayken başarısızlık ve yetersizlik hisleriyle tanışıp bunu eğitim-öğretim hayatına genelleyebilmektedir.
Kalem tutma becerisinin öncelikle el ve parmak kaslarının gelişiminden geçtiğini söylemiştik. “Bu kasların kuvvetlendirilebilmesi, dolayısıyla ince motor becerilerin yerine getirilmesi için öncelikle daha büyük kasların kuvvetlendirilmesi gerekmektedir.” Yazı yazmak sadece el kaslarıyla değil, dirsek, omuz gibi diğer üst kasların koordineli hareketleriyle yapılmaktadır. Tüm bu sebeplerden dolayı çocuğunuzun doğru kalem tutuşunu kendi doğal sürecinde kazanması için; emeklemek, tırmanmak, iteklemek gibi eğlenceli kaba motor hareketleri çocuğunuza yaptırabilirsiniz.
Harekete kararlılık ve koordinasyon sağlayan büyük kasların kuvvetlendirilmesinin ardından artık ince motor becerilerden sorumlu olan küçük kasların yani el-parmak kaslarının kuvvetlendirilmesine yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuzun el ve parmak kaslarını güçlendirmek için yapabileceğiniz etkinliklere örnekler:
- Oyun hamurundan parçalar koparmak/şekiller oluşturmak/top yapıp sıkmak
- Kağıtları küçük parçalara yırtmak
- Legolarla tak-çıkar oynamak
- İpe düdük makarna dizmek
- Boncukları renk/şekillerine göre bir yere dizmek
- Stres topu vb. yumuşak dokuları parmaklarla sıkıp açmak
- Ağaçtan elma toplama taklidi yapmak
- Fermuar açıp kapatmak
- Eldiven giyip çıkartmak
- Kavanoz/şişe kapağı açıp kapatmak
- Parmakları sırayla başparmağa değdirip çekmek vb.
Çocuğunuzun uygun kalem tutmaya alışması zaman alabilir. Elbette içinde bulunduğu gelişim dönemi göz ardı edilmemelidir. Verdiğimiz egzersiz örneklerine ek olarak kalem tutma konusunda okul öncesi dönemi çocuğunuzu heveslendirmek için birlikte resim çizmek, adam asmaca oynamak gibi aktiviteler de yapabilirsiniz.
Yararlanılan kaynaklar:
Psk. Dan. Elif AKYÜZ